CZYM JEST PPK ?
PPK – czyli Pracownicze Plany Kapitałowe to w skrócie powszechny program oszczędzania stworzony w celu systematycznego gromadzenia oszczędności przez uczestnika PPK, z przeznaczeniem na wypłatę po osiągnięciu przez niego 60 roku życia oraz na inne cele określone w ustawie z dnia 04.10.2018 roku o pracowniczych planach kapitałowych.
CO TO OZNACZA W PRAKTYCE?
W praktyce oznacza to, że pracownik gromadzi na swoim indywidualnym rachunku środki finansowe, które pochodzą z 3 źródeł- z wynagrodzenia pracownika, ze środków wpłaconych przez pracodawcę oraz ze środków wpłaconych przez budżet państwa. Wysokość wpłat zależy od deklaracji pracownika i pracodawcy, oraz spełnienia określonych ustawą warunków – w przypadku wpłat pochodzących z budżetu państwa.
Podmiot zatrudniający (np. pracodawca, nakładca, ale również w niektórych przypadkach także zleceniodawca!!) zawiera umowę o zarządzanie PPK , jeżeli zatrudnia co najmniej 1 osobę, w imieniu której zgodnie z przepisami jest zobowiązany taką umowę zawrzeć. Umowa jest zawierana z wybraną instytucją finansową. Wyboru instytucji dokonuje pracodawca, w porozumieniu z zakładową organizacją związkową lub w porozumieniu z reprezentacją osób zatrudnionych ( o ile takie organizacje działają u pracodawcy ).
Kto nie musi zawierać takiej umowy, mimo iż zatrudnia pracowników?
– MIKROPRZEDSIĘBIORCA ( tj, przedsiębiorca o którym mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 Prawa przedsiębiorców (Dz. U. z 2018 r. poz. 646 ze zm.) , jeżeli w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat obrotowych spełniał łącznie następujące warunki :
- zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników oraz
- osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły w złotych równowartości 2 milionów euro.
Jeżeli w firmie posiadającej status mikroprzedsiębiorcy wszystkie zatrudnione osoby złożą deklarację rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK, to wówczas nie musimy podpisywać umowy o prowadzenie PPK. Pamiętać należy jednak o tym, iż wystarczy że JEDNA osoba zadeklaruje chęć takiego uczestnictwa i będziemy zobligowani do dokonania tej czynności i stosowania PPK w naszej firmie.
– OSOBA FIZYCZNA, która zatrudnia w zakresie niezwiązanym z jej działalnością gospodarczą, osobę fizyczną, w zakresie niezwiązanym z działalnością gospodarczą tej osoby. Chodzi tu np. o przypadki zatrudnienia niani dla dziecka, opiekuna dla osoby starszej czy osoby pomagającej w prowadzeniu domu.
– FIRMA, która prowadzi już Pracownicze Plany Emerytalne (PPE) i odprowadzają z tego tytułu składki. Z tym, że to zwolnienie jest możliwe, o ile spełnione są określone kryteria.
KIEDY TRZEBA DOŁĄCZYĆ DO PPK
PPK są dobrowolne dla pracownika zatrudnionego w naszej firmie. Oznacza to, iż nie ma obowiązku uczestnictwa w tym programie. Należy jednak pamiętać, iż w momencie zatrudnienia/ dołączenia pracodawcy do programu, pracownik jest automatycznie dopisywany do PPK. Dotyczy to osób pełnoletnich, którzy nie ukończyli 55 roku życia , oraz którzy z tytułu zatrudnienia u danego pracodawcy podlegają obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu . Osoby w wieku 55-70 lat mogą przystąpić do PPK jedynie na swój wniosek, zaś osoby które ukończyły 70 rok życia takiej możliwości nie mają.
Jeżeli zatem pracownik objęty automatycznie uczestnictwem w PPK nie złoży deklaracji o rezygnacji z udziału w PPK będzie traktowany jako jego uczestnik tego programu.
Jeśli chodzi o sytuację pracodawców, nie ma tu dobrowolności uczestnictwa w PPK. Pracodawcy zostali przez ustawę podzieleni na kilka grup, które decydują o terminach dołączenia do programu PPK :
01.07.2019 – firmy zatrudniające na dzień 31.12.2018 co najmniej 250 osób. Takie firmy miały czas do 25.10.2019 roku na zawarcie umowy o zarządzaniu PPK, a do 12.11.2019 roku – na zawarcie umowy o prowadzenie PPK
01.01.2020 – firmy zatrudniające na dzień 30.06.2019 co najmniej 50 osób. Takie firmy miały czas do 27.10.2020 roku na zawarcie umowy o zarządzaniu PPK, a do 10.11.2020 roku – na zawarcie umowy o prowadzenie PPK ( terminy przedłużono w związku z pandemią )
01.07.2020 – firmy zatrudniające na dzień 31.12.2019 co najmniej 20 osób. Takie firmy miały czas do 27.10.2020 roku na zawarcie umowy o zarządzaniu PPK, a do 10.11.2020 roku – na zawarcie umowy o prowadzenie PPK
01.01.2021 – pozostałe firmy , bez względu na stan zatrudnienia. Takie firmy mają czas do 23.04.2021 roku na zawarcie umowy o zarządzaniu PPK, a do 10.05.2021 roku – na zawarcie umowy o prowadzenie PPK ( terminy te nie dotyczą jednostek sektora finansów publicznych )
Oczywiście pracodawcy będący mikroprzedsiębiorcami , u których żaden pracownik nie zadeklarował chęci udziału w PPK nie muszą zawierać w/w umów ( nie podlegają ustawie o pracowniczych planach kapitałowych ).
KTO PŁACI, ILE I CZY TO JEST „OZUSOWANE”?
W przypadku PPK na oszczędzanie składa się pracownik, pracodawca oraz swoją część „dorzuca” budżet państwa :
–PRACOWNIK –wpłata podstawowa to 2% wynagrodzenia brutto ( jeżeli jednak pensja pracownika nie przekracza 1,2 krotności minimalnego wynagrodzenia o pracę ( w 2020 roku – 3120 złotych brutto ) może on wnioskować o obniżenie obowiązkowej wpłaty, jednak do poziomu nie niższego niż 0,5 % wynagrodzenia brutto ).Przez wynagrodzenie rozumie się wynagrodzenie pracownika osiągane z różnych źródeł. Wpłata dodatkowa może być zadeklarowana przez pracownika do poziomu nie wyższego niż 2% wynagrodzenia brutto. Czyli łącznie maksymalnie pracownik może dokonywać wpłat na poziomie 4 % swojego wynagrodzenia.
– PRACODAWCA– wpłata podstawowa pracodawcy wynosi 1,5 % wynagrodzenia brutto . Dodatkowo może on zadeklarować wpłatę dodatkową do 2,5 % wynagrodzenia . Łącznie pracodawca może wpłacić na PPK za danego pracownika maksymalnie 4 % wynagrodzenia brutto.
– BUDŻET PAŃSTWA – budżet „wita” każdego nowego uczestnika wpłatą powitalną w wysokości 250 złotych, a następnie w każdym roku kalendarzowym uczestnik otrzymuje dopłatę roczną do PPK w wysokości 240 złotych . Jednak uzyskanie tej dopłaty jest uzależnione od spełnienia warunków określonych w ustawie ( czyli nie zawsze taką dopłatę pracownik faktycznie otrzyma ) .
Przykład : Pracownik otrzymujący 2600 złotych wynagrodzenia brutto, zadeklarował wpłatę na PPK na poziomie minimalnym tj. 2%. Pracodawca również zadeklarował wpłatę na minimalnym poziomie. Wpłata pracownika wyniesie 52 złote, pracodawcy – 39 złotych . Jednak wpłata pracodawcy będzie stanowiła przychód pracownika ze stosunku pracy i będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Pracownik otrzyma wynagrodzenie netto niższe o 52 złote oraz o podatek dochodowy od kwoty 39 złotych ( około 7 złotych ).
Dla pracodawcy wpłata na PPK będzie stanowiła koszt uzyskania przychodu pod warunkiem, że zostały dokonane w terminie wynikającym z przepisów ustawy o PPK.
KIEDY ZATEM BĘDZIEMY MIEĆ MOŻLIWOŚĆ ZE SKORZYSTANIA ZE ŚRODKÓW ZGROMADZONYCH NA RACHUNKACH PPK?
Środki z konta PPK teoretycznie można wypłacić w każdej chwili, jednak w wielu przypadkach będzie się to wiązać np. ze zwróceniem dopłat z budżetu Państwa, opodatkowaniem, zwrotu 30% środków pochodzących z wpłat finansowanych przez pracodawcę, które zostaną zaewidencjonowane na koncie pracownika w ZUS jako składka na ubezpieczenie emerytalne.
Nie zapłacimy podatku, jeżeli przed ukończeniem 60 roku życia wypłacimy środki na pokrycie:
- wkładu własnego wymaganego przy zaciąganiu kredytu na kupno mieszkania lub budowę Pracownik nie może mieć więcej niż 45 lat oraz musi zwróci całą kwotę w ciągu 15 lat (jeśli tego nie zrobi, zostanie ona opodatkowana podatkiem od dochodów kapitałowych).Termin zwrotu, ustalony z instytucją finansową, nie może być późniejszy niż pięć lat od dnia wypłaty środków i nie może trwać dłużej niż 15 lat.
- W przypadku poważnego zachorowania podatnika, jego małżonka lub dzieci. W takiej sytuacji wypłata do 25 % środków zgromadzonych na rachunku jest zwolniona z opodatkowania i nie trzeba jej zwracać.
Po ukończeniu 60 roku życia możemy wypłacić te środki w całości, jednak musimy liczyć się z ich opodatkowaniem. Aby tego uniknąć należy jednorazowo wypłacić 25% środków, a pozostałą sumę rozłożyć na co najmniej 120 rat.
CZY WARTO BYĆ UCZESTNIKIEM PPK
Na to pytanie każdy musi odpowiedzieć sobie sam. Na pewno plusem jest systematyczne oszczędzanie środków oraz stopniowe ich gromadzenie na rachunku PPK. Po śmierci środki te zostają przekazane małżonkowi lub innym osobom uprawnionym ( podlegają dziedziczeniu) ,a więc nie przepadają z chwilą naszej śmierci tak jak składki ZUS. Można również skorzystać z tych środków wcześniej, wiąże się to jednak często z utratą części zgromadzonych środków i zapłatą min. podatku. Również dopłaty z budżetu państwa są obwarowane wieloma warunkami i tak naprawdę nie każdy uczestnik z nich skorzysta.
Plusem PPK jest fakt, że nie tylko pracownik składa się na oszczędzanie PPK. Jest to oczywiście plus dla pracownika, dla pracodawcy często dodatkowe obciążenie, choć z możliwością uwzględnienia tych dopłat w kosztach uzyskania przychodu.
Ponadto prowadzenie PPK wiąże się z dodatkową pracą osób zajmującą się obsługą płacową w firmach, co zapewne również zwiększy koszt takiej obsługi.
Pracownik otrzyma niższe wynagrodzenie netto, ponieważ zostanie mu potracona wpłata na PKK oraz podatek od wpłaty ze strony pracodawcy.
Dla mnie dużym minusem jest brak wpływu na to, jak instytucja finansowa zarządza naszymi pieniędzmi i brak pewności co do możliwości skorzystania z tych środków w przyszłości. Myślę, że wiele osób ma podobne odczucia związane z tym, co stało się z pieniędzmi z OFE. Nie ma żadnej gwarancji, iż faktycznie skorzystamy z tych środków w przyszłości, w jakiej wysokości będą one zgromadzone na naszych rachunkach.