Osoby prowadzące działalność gospodarczą, które dotychczas nie korzystały z ulgi mały ZUS plus, po spełnieniu określonych warunków, mogą z niej skorzystać od 1 stycznia 2024 r. Warunkiem jest złożenie w ZUS odpowiednich dokumentów w terminie do 31 stycznia 2024 r. Nie dotyczy to tych przedsiębiorców, którzy kontynuują tę ulgę z roku poprzedniego.
O możliwości skorzystania z tzw. ulgi mały ZUS plus decyduje wysokość przychodu przedsiębiorcy uzyskanego w poprzednim roku, który nie może przekroczyć 120 tys. zł. Ulga może być kontynuowana przez 36 miesięcy. Wyjątkiem są przedsiębiorcy, którzy korzystali z ulgi w 2023 r. chociaż przez jeden miesiąc. Ustawowo mogą oni skorzystać z tej ulgi o 12 miesięcy dłużej (tj. łącznie przez 48 miesięcy).
Jakie warunki należy spełnić, żeby skorzystać z ulgi mały ZUS plus
Przedsiębiorca, który w poprzednim roku kalendarzowym z tytułu prowadzonej działalności uzyskał przychód nie wyższy niż 120 tys. zł i jednocześnie prowadził tę działalność przez co najmniej 60 dni, może skorzystać ze wspomnianej ulgi w roku kolejnym.
Z ulgi nie skorzysta m.in. przedsiębiorca:
- uprawniony do opłacania preferencyjnych składek ZUS na podstawie art. 18a ustawy systemowej,
- prowadzący działalność gospodarczą w poprzednim roku krócej niż 60 dni kalendarzowych,
- wykonujący działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem jej rozpoczęcia w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym wykonywał te same czynności w ramach stosunku pracy,
- prowadzący w poprzednim roku także pozarolniczą działalność jako wspólnik spółki osobowej, w zakresie wolnego zawodu (np. twórca lub artysta) lub prowadzący publiczną lub niepubliczną placówkę, szkołę na podstawie prawa oświatowego.
Jak zgłosić się do ubezpieczeń w ramach ulgi mały ZUS plus
Aby skorzystać z małego ZUS plus, należy w odpowiednim terminie złożyć dokumenty wyrejestrowujące i zgłoszeniowe (lub tylko zgłoszeniowe, w sytuacji gdy przedsiębiorca np. wznawia działalność po przerwie).
Chodzi o:
- wyrejestrowanie z ubezpieczeń ZUS ZWUA z kodem tytułu ubezpieczenia, z jakim przedsiębiorca dotychczas był zgłoszony (np. 0510 lub 0512, gdy opłacał składki na zasadach ogólnych, czy 0570 lub 0572, gdy opłacał składki ZUS na preferencyjnych warunkach), jeśli kontynuuje on działalność prowadzoną w 2023 r., ale nie korzystał dotychczas z tej ulgi,
- zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych na druku ZUS ZUA, lub wyłącznie do ubezpieczenia zdrowotnego na druku ZUS ZZA z kodem tytułu 0590 lub 0592 (kod tytułu ubezpieczenia przewidziany dla osób posiadających rentę przyznaną z tytułu niezdolności do pracy).
Dokumenty te należy złożyć nie później niż:
- do 31 stycznia 2024 r., jeśli przedsiębiorca nie korzystał w poprzednim roku z małego ZUS plus lub wznowił działalność od 1 stycznia 2024 r.,
- w ciągu 7 dni liczonych od dnia spełnienia warunków do korzystania z tej ulgi, w przypadku gdy przedsiębiorca rozpocznie lub wznowi tę działalność po 24 stycznia 2024 r. lub jeśli nabierze uprawnień do skorzystania z małego ZUS plus w innym miesiącu niż styczeń 2024 r.
Pan Roman prowadzi działalność gospodarczą od 2019 r. W 2023 r. nie korzystał z ulgi mały ZUS plus, gdyż jego roczny przychód z 2022 r. przekraczał 120 000 zł. W 2023 r. Pan Roman uzyskał roczny przychód w wysokości 90 000 zł, zatem w 2024 r. może skorzystać z ulgi mały ZUS plus. W tym celu powinien w styczniu 2024 r. wyrejestrować się z ubezpieczeń społecznych z kodem 0510 xx i ponownie złożyć zgłoszenie ZUS ZUA z kodem 0590 xx. Na zgłoszenie zmiany ma czas do 31 stycznia 2024 r.
Pani Małgorzata prowadzi działalność gospodarczą i do 29 lutego 2024 r. opłaca składki ZUS na preferencyjnych warunkach. W związku z tym, że jej przychody z działalności nie przekroczyły w 2023 r. kwoty 120 tys. zł, od 1 marca 2024 r. zamierza skorzystać z ulgi mały ZUS plus. W tym celu musi wyrejestrować się z ubezpieczeń na druku ZUS ZWUA z kodem tytułu ubezpieczenia 0570 z dniem 1 marca 2024 r. i z tym samym dniem zgłosić się do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego na druku ZUS ZUA z kodem 0590. Na zgłoszenie zmiany do ZUS Pani Małgorzata ma 7 dni.
Jakie dokumenty rozliczeniowe składa przedsiębiorca korzystający z ulgi mały ZUS plus
Przedsiębiorca, który korzysta z ulgi, oprócz deklaracji ZUS DRA musi złożyć także dokument ZUS DRA II lub ZUS RCA II. W dokumencie tym podaje wysokość podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wyliczoną w następujący sposób:
Krok 1. Należy obliczyć przeciętny miesięczny dochód z działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym z zastosowaniem wzoru:
roczny dochód z pozarolniczej działalności gospodarczej uzyskany w poprzednim roku kalendarzowym
—————————————————————————————- × 30
liczba dni kalendarzowych prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym
Otrzymany wynik jest zaokrąglany do pełnych groszy w górę, jeśli końcówka jest równa lub wyższa niż 0,5 grosza, lub w dół, jeśli jest niższa.
Przy obliczaniu rocznego dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej należy pamiętać, że jeżeli składki na ubezpieczenia społeczne przedsiębiorcy i osób z nim współpracujących zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodu, to roczny dochód powinien zostać powiększony o ich wysokość.
Krok 2. Wynik z kroku 1, należy pomnożyć przez stały współczynnik 0,5. Otrzymaną wartość należy zaokrąglić do pełnych groszy (jak wyżej).
Krok 3. Wynik z poprzedniego działania stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, jeżeli nie jest:
- niższy niż 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę w danym roku (w 2024 r. to kwota 1272,60 zł),
- wyższy niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego ustalonego na dany rok (w 2024 r. 4694,40 zł, tj. 60% z 7824 zł).
Osoby rozliczające się w poprzednim roku w formie karty podatkowej, które nie korzystały ze zwolnienia sprzedaży od podatku od towarów i usług na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT lub zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów ewidencjonowanych, ustalają dochód, mnożąc przychód przez współczynnik 0,5.
Przedsiębiorczyni rozliczająca się w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych uzyskała w 2023 r. roczny przychód w wysokości 75 248 zł. Działalność prowadziła przez 365 dni w roku. Ustalenie podstawy wymiaru składek wygląda następująco:
75 248 zł × 0,5 = 37 624 zł (roczny dochód)
(37 624 zł : 365 dni) × 30 = 3092,38 zł (przeciętny dochód miesięczny)
3092,38 zł × 0,5 = 1546,19 zł (podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne).
Agata Pinzuł
specjalista w zakresie ubezpieczeń społecznych, redaktor „MONITORA KSIĘGOWEGO”, były wieloletni pracownik ZUS